ADİL MİYİZ?
        Uzun yıllar tartışılan ama bir türlü orta noktanın bulunamadığı bir tartışma konusudur ,Adalet ve Eşitlik kıyaslaması. “Tavuk mu yumurtadan çıkar yoksa yumurta mı tavuktan çıkar?” sorusu aklıma geldikçe beynimin devreleri ısınıveriyor.
        Halkımız bu gibi durumlarda hemen teşhisi koymuş ve “Hak değirmende, un çuvalda ölçülür” atasözünü söylemiştir.İlkokul yıllarında “Bir kilo demir mi daha ağır, yoksa bir kilo pamuk mu?” sorusuna bütün sınıf "demiiir!” diye bağırarak cevaplamıştık.Öğretmenimiz biz mezun oluncaya kadar pamukla demirin eşit olduğuna bizi inandıramamıştı.
        Çocukluk yıllarımda sabah kahvaltısı yaparken kardeşimle haşlanmış yumurtaları paylaşamaz kavga ederdik. “Senin yumurtan büyük, benim yumurtam küçük” kavgasını annem her iki yumurtayı soyup dilimledikten sonra sayarak sona erdirmişti.Aradan kırk yıl geçmesine rağmen kardeşim hala annemin adil davranmadığını ve kendisine küçük yumurta verdiği inancını taşıyor.
       Sınıf ortamında öğretmenin sorduğu sorulara hep aynı öğrenciler ısrarla parmak kaldırarak cevap vermek isterler.Birde sorunun cevabını bildiği halde parmak kaldırmayan öğrenciler vardır.Sınıf yönetiminde eşitliği sağlamak çok zordur.Eşitliği sağlamak için uygulanan yöntemler öğrenciler tarafından adaletsizlik olarak algılanabilir.Başarılı öğrencilerin notları karneye geçirirken hep fazla notla taltif edilirler.Ama bir kaç öğrenciye verdiğimiz bu kanaat notlarını, başarısı düşük öğrencilerimize aynı oranda verirsek eşitliği mi sağlarız yoksa adaleti mi?
           Yatılı okulların yemekhanesinde her öğrenciye aynı oranda yemek verilir.Birinci sınıfta okuyan yirmi kiloluk bir öğrenciyle beşinci sınıfta okuyan seksen kiloluk bir öğrenciye aynı miktar yemeği vermek eşitlik midir, adalet midir?  Yemekhane aşçının sevdiği veya tanıdığı öğrencilere daha fazla yemek verdiği herkesin malumudur.
          İstanbul Eğitim merkezinde ceza infaz kurumu personelinin “uyumlu çalışma” semineri vardı.Seminere kurum müdürleri, müdür yardımcıları, öğretmen, psikolog, infaz ve koruma memurları olmak üzere alt ve üst kademe bütün personel çağrılmıştı.Seminer yöneticisi seminere katılan personel arasından bilinçli bir şekilde karma gruplar oluşturdu.Oluşturlan her grupta idareci ve emrindeki personel eşit olarak dağıtılmıştı.Yirmi kişilik gruplar daire oluşturacak şekilde ayrıldı.Grup içinde ast-üst ilişkisini kırmak için, grup üyeleri birbirlerine “müdürüm, Hocam, amirim, memur bey” yerine herkesin kendi ismiyle hitap edeceklerdi.Grup içinden herhangi biri insiyatif alıp ortaya doğru koşacak, seçtiği kişiye ismiyle hitap edecek, zıplayarak havada el çakışıp karşılıklı yer değiştireceklerdi.Kurumdaki kalorifer memuru bu fırsatı kaçırır mı? Herkesten önce davranarak, kurum müdürünün ismini değiştirip “Çak İboo!” diye bağırınca biraz bozulan müdür Bey, emrivakiyelde olsa daha düne kadar yüzüne bakmadığı memuruyla el çakışmak zorunda kalmıştı.Kaloriferci “mal bulmuş mağribi” gibi işin suyunu çıkartmaya niyet etmiş olamlı ki, yarım saat boyunca “Çak İboo!, çak İboo!” nidalarıyla müdür beyin ellerini kızartmıştı.Bir haftalık “Uyumlu çalışma” semineri personel arasında eşitliği sağlamak ve iletişimi kolaylaştırmak için planlanmıştı ama kişisel kaprisler öne çıkmıştı.Aynı kalorifer memuru yıllar sonra görevde yükselme sınavı ile müdür olunca kraldan çok kralcı bir idareci olmuştu.
          Eşitlik mi, adalet mi?
          İlkokul yıllarımızda öğretmenler genelde “sıra dayağı” cezası verirdi.Herkes elini açar ve öğretmenimiz cetvelle avuç içlerimize vururdu.Dayak faslı bittikten sonra kendi aramızda tartışırdık..”Sana az vurdu, bana çok vurdu” Öğretmeni çok seven öğrenciler olduğu gibi sevmeyen öğrenciler de çoktur.Herkesi memnun etmek mümkün olmadığına göre adaleti nasıl sağlayacağız?

         İki öğrenci kavga edince öğretmen araya girer ve adaleti sağlama adına dayak yiyen öğrenciye derki; "Sana kaç kere vurduysa, sende ona aynısını vur..." Bu teklifi sevinçle kabul eden mağdur öğrenci kendisini döven arkadaşına o kadar hızlı vurur ki, bu kez diğer öğrenci isyan eder.."Öğretmenim, ben ona az vurmuştum, o bana çok vurdu..."
         Nasrettin Hoca mahkemede kadılık yaparken tarla sahibi, dana sahibinden şikayetçi olmuş.Tarla sahibi, tarlasındaki bütün lahanaların dana tarafından yendiği için davacı olduğunu söyleyinde Nasrettin Hoca, “Haklısın” demiş.Dana sahibide, tarlayı çitle çevirmediği için danasının tarlaya girdiğini söyleyince Nasrettin Hoca onada “Haklısın” demiş.Bu konuşmalara kulak misafiri olan Nasrettin hocanın hanımı dayanamamış; Hocaefendi, bu nasıl iştir.Davacıya sen haklısın dedin, davalıyada sen haklısın dedin.Nasıl olcak bu iş? Deyince, Nasrettin Hoca “Hanım, sende haklısın” demiş..

         Anneler kabul etmese de, ilk çocuklarını diğerlerinden ayrı bir yere koyarlar.Anne kuş, gagasındaki solucanı yavrularına eşit vermek ister ama ağzını en çok açan yavru yemeği kapar ve daha çok gelişir.Daha sonraki günlerde zayıf kalan kardeşini yuvadan atar.

         En acı günlerimizi yaşarken bile "Ölüm hak, miras helal" düşüncesiyle cenaze defnedilmeden miras kavgasına tutuşur, kardeşlerimizle kavga ederiz.Babamız dünya zenginide olsa çok sevdiği çocuğuna biraz fazla mal bıraktığında ondan kötüsü yoktur.Babamız fakir bir hamal olsa belindeki ipi paylaşamayız. "Düşmanın yoksa, kardeşinde mi yok" atasözü acımasız gelsede acı gerçeği gözümüze sokar.

         Adalet kılı kırk yarma sanatıdır.Kıldan ince, kılıçtan keskindir.Farklı mahkemelerde aynı suçun çok farklı cezaları olabilmektedir.Elma ağacının gölgede kalan meyveleri daha geç kızarır.Bir öğretmen ne kadar çok anlatırsa anlatsın anlatacakları, öğrencisinin anlayabildiği kadardır.

         Adaletin ölçülebildiği tek yer un değirmenleridir.Burda zengin, fakir herkes aynı ölçüde yararlanır.Kaç çuval verdiysen, o kadarını alırsın.

         Kişisel, sosyal ve ekonomik ilişkilerimizde mutlak adaleti sağlayamıyorsak  “Hak değirmende, un çuvalda ölçülür” atasözüne göre içimizdeki en adil insanlar değirmenciler olsa gerek..!